Kazimierz

Synagoga Stara::Krakowski Kazimierz, Polska::
Synagoga Stara
Gotyckie wejście do Synagogi Starej::Krakowski Kazimierz, Polska::
Gotyckie wejście do Synagogi Starej
Dom nauki Tory::Krakowski Kazimierz, Polska::
Dom nauki Tory

Polska przez wieki była domem dla największych społeczności żydowskich na świecie. Polscy monarchowie zapraszali Żydów do kraju, nadając im prawa i gwarantowali tolerancję religijną. Po pożarze Krakowa w 1495 r. król polski Jan I Olbracht założył miasto żydowskie na wyspie na Wiśle. Żydzi z krakowskiego Starego Miasta przenieśli się do pobliskiego Kazimierza. Dzielnica żydowska miała własny samorząd żydowski. Populacja ludności żydowskiej rosła na przestrzeni wieków, a Kazimierz był miejscem mieszania się etnicznej kultury polskiej i żydowskiej. W połowie XVI wieku w Polsce mieszkało 80% Żydów całego świata. Przed II wojną światową w Krakowie było więcej Żydów niż w całych Włoszech.

Synagoga Wysoka::Krakowski Kazimierz, Polska::
Synagoga Wysoka
Wejście Synagogi Wysokiej::Krakowski Kazimierz, Polska::
Wejście Synagogi Wysokiej
Synagoga Tempel::Krakowski Kazimierz, Polska::
Synagoga Tempel
Wejście do Synagogi Tempel::Krakowski Kazimierz, Polska::
Wejście do Synagogi Tempel

Żydzi w zdecydowanej większości mieszkali w Polsce, ponieważ w przeciwieństwie do innych krajów Europy nie odbierano im tu praw i co najważniejsze nie zamykano ich za murami. Getto żydowskie ma swoje korzenie w renesansowych Włoszech i państwie kościelnym. Słowo getto wywodzi się od nazwy dzielnicy w Wenecji przeznaczonej dla Żydów, której mieszkańcom nie wolno było opuszczać po zamknięciu bram. Analogicznie było w papieskim Rzymie, gdzie w roku 1555 papież Paweł IV wydał bulle, w której pozbawił Żydów praw i ustanowił otoczone murem zamykane nocą rzymskie getto nad Tybrem. Wszyscy wyznawcy judaizmu zmuszeni byli tam mieszkać. Zabroniono im wielu rzeczy, przede wszystkim bliskich kontaktów z chrześcijanami. Prawo papieskie wymagało, aby wszyscy Żydzi ubierali wyróżniających ich element stroju w kolorze żółtym, kolor kojarzony z prostytutkami i uznawany za kolor wstydu w społecznościach hebrajskich.

Cmentarz Remuh::Krakowski Kazimierz, Polska::
Cmentarz Remuh
Przejście Listy Schindlera #1::Krakowski Kazimierz, Polska::
Przejście Listy Schindlera #1
Przejście Listy Schindlera #2::Krakowski Kazimierz, Polska::
Przejście Listy Schindlera #2
Przejście Listy Schindlera #3::Krakowski Kazimierz, Polska::
Przejście Listy Schindlera #3

Kazimierz był głównym duchowym i kulturalnym centrum polskich Żydów, gdzie żyli i pracowali najwybitniejsi żydowscy uczeni i artyści. Przed II wojną światową w Krakowie znajdowało się ponad 120 synagog, wiele z nich na Kazimierzu. Najstarszy budynek synagogi w Polsce, Synagoga Stara, został zbudowany na Kazimierzu w XV wieku. Jego wnętrze zachowało gotycko-renesansowy charakter. Dzisiejszy krakowski Kazimierz jest najlepszym przykładem dobrze zachowanej starej dzielnicy żydowskiej.

Stare okno::Krakowski Kazimierz, Polska::
Stare okno
Drewniane schody::Krakowski Kazimierz, Polska::
Drewniane schody
Klatka schodowa #1::Krakowski Kazimierz, Polska::
Klatka schodowa #1
Klatka schodowa #2::Krakowski Kazimierz, Polska::
Klatka schodowa #2
Stary korytarz::Krakowski Kazimierz, Polska::
Stary korytarz

Na Krakowskim Kazimierzu niekiedy dostrzec można małe wgłębienie w futrynie bramy bądź drzwi. Jest to ślad przeszłości, miejsce po mezuzach, czyli pojemnikach zawierających fragmentami Tory. W domach zamieszkałych przez ludność żydowską umieszcza się ją zawsze po prawej stronie drzwi, na wysokości ramienia, w pozycji skośnej. Wszystko po to, aby wypełnić biblijne przykazanie nakazujące napisać słowa Boga na bramach i odrzwiach twojego domu. Ludzie wierzący dotykają mezuzy palcami w geście okazanie szacunku Bogu. Wgłębienia po mezuzach to bolesne przypomnienie wielu rodzin żydowskich Kazimierza, które zmuszone zostały do opuszczenia swoich domów.

Miejsce po mezuzie #1::Krakowski Kazimierz, Polska::
Miejsce po mezuzie #1
Miejsce po mezuzie #2::Krakowski Kazimierz, Polska::
Miejsce po mezuzie #2
Miejsce po mezuzie #3::Krakowski Kazimierz, Polska::
Miejsce po mezuzie #3

W czasie II wojny światowej Żydzi krakowscy, w tym Żydzi z dzielnicy Kazimierz, zostali zmuszeni przez nazistów do przeniesienia się do specjalnie utworzonego getta. W 1943 r., gdy getto zostało zlikwidowane, większość Żydów mieszkających w Krakowie zginęła w hitlerowskich obozach zagłady.


© 2021 Maciej Swuliński