Dzisiejsze wioski na Malakula, (Vanuatu) nie znajdują się w swych oryginalnych miejscach. Pod wpływem misjonarzy mieszkańcy opuścili swe, zamieszkiwane przez wieki wioski i przeprowadzili się w inne miejsca, gdzie żyją do dnia dzisiejszego. Ludzie na Malakula nie zapomnieli jednak o swych korzeniach, pamiętają oni i odwiedzają ich stare wioski określane jako kastom (stare, zgodne z tradycją). Jest to ważne dla nich ponieważ wierzą oni, że duchy ich przodków nadal tam żyją. Źródło duchowej siły znajduje się czaszkach, a te nadal się tam znajdują. Kości nie są istotne i te są grzebane, natomiast czaszki przechowywane są w sekretnych miejscach, zwykle pod płaskimi kamieniami lub w jaskiniach. Status rodziny zależy od liczby generacji, która może być prześledzona. Dowód znajduje się zawsze w wiosce kastom, gdzie czaszki przodków mogą być policzone.
Mieliśmy okazję zobaczyć starą wioskę kastom na Rano, małej wyspie u wybrzeży Malakula. Miejscowa kobieta otrzymała od swego ojca pozwolenie na pokazanie obcym tego duchowego miejsca i na opowiedzenie im niektórych przekazów, które do niedawna były absolutną tajemnicą rodzinną. Na Vanuatu kastom (zestaw zasad, który kształtuje codzienne życie) chroni poszczególne style rzeźbienia w drewnie, tańce, opowieści, reguluje sposób zachowania itd. Nie należy mylić go z obowiązującym zestawem prawnym. Kastom to prawo lokalne, nigdzie nie zapisane, ale znane i przestrzegane przez wszystkich. Kastom rożni się nieznacznie pomiędzy poszczególnymi wioskami.
